Zaterdag 4 mei was er ook in de Centrale Markthal veel te doen met betrekking tot de tweede wereldoorlog. Net zoals op vele locaties door de stad, georganiseerd door het Amsterdams 4 en 5 mei comité.

Zo kwamen Nastasja Ilonka Roels en Sari Roels-Sianturi naar de Centrale Markthal, om hun verhaal te vertellen van Evy Poetiray. Evy, moeder en oma van de twee, was in de jaren ’30 lid van de vereniging Perhimpunan Indonesia (PI), net als veel andere Indonesische studenten. Zij streefden naar een onafhankelijk Indonesië. In dezelfde Markthallen had activiste en verzetsstrijder Evy Poetiray ooit gesproken over vrijheid. Dit maakte dat een ieder zich nog beter kon inleven in hun verhaal.

Zij streed in Nederland tegen het fascisme en de Duitse bezetting, maar ‘Merdeka’, de Indonesische onafhankelijkheid, bleef haar ultieme doel. “We helpen niet de Hollanders, wij vechten tegen de Duitsers omdat het fascisten zijn.”

Na dit indrukwekkende verhaal volgde het verhaal over de ‘arisering van de joodse handel’. Ariseren wat betekende dat ze zich Joodse bezittingen gingen toe-eigenen. Letterlijk: onder de controle of in het bezit van niet-joden brengen. In nazi-Duitsland gebruikte men het eufemisme ‘Arisch’ (van Ariërs: Indo-Germanen) om niet-joden aan te duiden. Op vrijdag 12 juni 1942 werd hun de toegang tot de Centrale Markthal ontzegd. Vanaf dat moment moesten zij hun goederen verkopen op een afgezonderde plek binnen de markthal, afgeschermd met prikkeldraad.

Na de oorlog hervatten de overlevende Joodse handelaren hun werk in de Centrale Markthal, maar over de oorlogsjaren werd nauwelijks gesproken.

Tenslotte vertelden Max Arian en Simon Italiaander, nazaten van de grossiers die destijds op de Centrale Markthal stonden, hun verhaal. Aan het einde van deze dag vol herinneringen aan de oorlog onthulden Max en Arian de gedenksteen ter herdenking van de omgekomen Joodse handelaren. Deze gedenksteen van ‘stadsbeeldhouwer’ Hildo Krop was tijdelijk verwijderd voor restauratie.

Foto: 15 𝘰𝘬𝘵𝘰𝘣𝘦𝘳 1959 – 𝘎𝘦𝘥𝘦𝘯𝘬𝘴𝘵𝘦𝘦𝘯 𝘏𝘪𝘭𝘥𝘰 𝘒𝘳𝘰𝘱 𝘰𝘯𝘵𝘩𝘶𝘭𝘥 𝘥𝘰𝘰𝘳 𝘑. 𝘷𝘢𝘯 𝘥𝘦𝘳 𝘓𝘢𝘢𝘯, 𝘻𝘰𝘰𝘯 𝘷𝘢𝘯 𝘥𝘦 𝘰𝘶𝘥-𝘥𝘪𝘳𝘦𝘤𝘵𝘦𝘶𝘳 𝘔𝘢𝘳𝘬𝘵𝘸𝘦𝘻𝘦𝘯 𝘈𝘣𝘳𝘢𝘩𝘢𝘮 𝘷𝘢𝘯 𝘥𝘦𝘳 𝘓𝘢𝘢𝘯 (1890 – 1945)